TİRE

DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİ BELEDİYESİNDE  TİRE’YE KUSURSUZ ESERLER BIRAKAN MİMAR CAN EGELİ

Tire Belediyesi Fen İşleri Müdürü olarak bir süre çalışan mimar Can Egeli’nin izlerini Tire’de hala görebiliyoruz.

Dilek Ayvalı/Yerelgüç

Can Egeli 1952 yılı Şubat ayında Tire Belediyesi’nde Fen İşleri Müdürü olarak çalışmaya başlıyor. Tire’de Demokrat Partili yeni Belediye Başkanı Sabri Kurtoğlu Bey, kente bir dizi yenilikler yapmak istiyordu ve Can Egeli ile anlaşarak bu işlere başlamışlar. Bunlardan bazıları sırası ile İmar planında değişiklikler ile yeni yolların açılması ve ağaçlandırılması, yeni konut alanlarının açılması işleri.
Kendir Pazarı binasının yapımı: Takriben 15x25 metre boyutlarındaki pazar alanını çevreleyen ve 3 inçlik çelik borular 45 derece kıvrılarak oluşturulan 4 metre kadar yükseklikte bir taşıyıcı sistem üzerine, az meyilli çelik konstrüksiyonlu ve fenerli çatı eternit ile kaplanmıştı. Maalesef bu yapı bir dönem sonra yıktırılmış.


Pazaryeri binası yapımı: Takriben 12.5x 25 metre kadar boyutlardaki bina betonarme olarak yapıldı. Çatı meyilli bir betonarme plaka olarak yapılırken alt yüzeyi tamamen düz ve mantar döşeme olarak inşa edildi ve kolonlar bir yandan 30 cm derinlikte ve değişken enlerde, N biçiminde yapıldı. Günümüzde bu yapı restore edilmiş hali ile şu an İzmir büyükşehir Belediyesi Yerel Hizmetler Binası olarak hizmet veriyor.


İzmir Caddesi üzerinde bir hayırsever için yapılan bugün yerinde olmayan çeşme, serbest biçimlendirilmiş, çeşmesinden akan suyu kaynağından getirmek isteyen bir metal figür ile tanımlamaya çalışılmışı. O günkü koşullarda yalak, İzmir Caddesi’nden geçen hayvanlar ve kuşlar için düşünülmüş.


Tire Belediye Mezarlığı: Tire’ye özgü kayrak taşı malzemesi ile ve derin derzler işlenerek yapılan 1 metre kadar yükseklikteki bir taş duvar ile 10 cm yüksekliğinde demirli beton bir harpuştası, yukarıya doğru yükselirken genişliği daralan bir giriş kemeri. Bu giriş kemerinde Tire’deki nice tarihi eserin kitabeleri kullanılmış. Bu denli zeki bir mimar tarihi eserlere ait kitabeleri neden bu şekilde kullandı maalesef bilemiyoruz.


4 Eylül Kurtuluş Anıtı: Kente girişteki dairesel bir parkın içinde ve gene dairesel bir havuzun yanında, İzmir Caddesi aksına yerleştirilmiş V planlı, 20,75 metre yüksekliğinde beyaz çimento sıva ile kaplanmış betonarme piramidal sütun inşa ediyor Mimar Egeli. Anıtın önünde tören alanı ve yaya geçitler yapılırken, parkın ortasına fıskiyeli büyük bir havuz yapılıyor. 
4 Eylül Kurtuluş Anıtının önündeki havuz yanına oturma yerleri ile büfe olarak kullanılacak ahşap bir pavyon yapılıyor.


Halkevi Binası’nın yeni Belediye Binası olarak tadilatı
Binanın büyük toplantı salonu nikah salonu olarak değiştiriliyor, kütüphanesi de ayrı girişi ile Halk Kütüphanesi olarak düzenleniyor. İki ayağı üzerine oturan ve ana binaya yaslanan silindirik kabuk sadece 12 cm kalınlığında ve betonarme olarak betonu kesintisiz olarak döküldükten sonra yüzeyler ince bir sıva ile sıvanmış.


Bu kabuk uygulaması 5 metre kadar genişliği ve yüksekliği ve 10 metreye yakın boyu ile ilginç bir uygulamadır.


Can Egeli’nin Tire’deki çalışmaları bir süre sonra sona eriyor ve önce İzmir’e daha sonra da Almanya’ya yerleşiyor.
Ne hazindir ki bu başarılı ve zeki mimar 1969 yılında Almanya’nın Münih kentinde intihar ederek hayatına son veriyor.


 

{ "vars": { "account": "G-Z2YJHG8WBW" }, "triggers": { "trackPageview": { "on": "visible", "request": "pageview" } } }